Hemingway punched me in the mouth: Midnight in Paris har ei lang forhistorie

Eg har som sistemann i verda endeleg sett Midnight in Paris. I skrivande stund er det stadig tre filmar til å sjå før eg har sett alle WA-filmane mellom 2003 og 2012, men eg må seie eg vil bli svært positivt overraska om nokon av dei attverande er halvparten så gode eller festlege som denne.

Ein annan stad på bloggen antyda eg at det kan ha gått litt fort i svingane med manusutviklinga, slik at til dømes (og særleg) Melinda and Melinda framstår som det filmmeldarar plar kalle uforløyst. (Half-baked? Halvsteikt?) Dette er iallfall ikkje tilfellet her.

Den som har sett ein del Allen-filmar kjenner fort att element frå den eine til den andre. Nevrotiske menn i hovudroller, jazz på lydsporet, allusjonar til Marx-brørnes filmar, folk som finn seg sjøl kreativt og seksuelt osb osb. Å kombinere element til eit manus treng ikkje ta lang tid, og ei blanding av fem-seks gamle tankar i lag med to nye idear kan bli bra eller dårleg, avhengig av kvaliteten på det nye.

Her er den røyndomen Gil vil flykte frå: Ei blivande kone som ikkje respekterer han som kunstnar og eit innpåslite venepar av hennar.

Det som er spesielt med nett denne filmen er kor lenge det ser ut til at ideen har ligge i bakhovudet på filmskaparen. For alt eg veit er alle filmane den tilårskomne Allen lagar om dagen slike han må forte seg å få ut medan han er i live, men av alle eg har sett (og det er snart samtlege), er det denne som verkeleg gjev inntrykk av å vere uttrykk for noko han har på hjartet.

Dette inntrykket kjem først og fremst av at Midnight in Paris ikkje berre låner frå tidlegare filmar av Woody Allen, men at vi tydeleg kjenner att element frå karrierene som forfattar og standupkomikar. Dette skal eg vise med lenkjer og greier. (Eg er garantert ikkje den første som oppdagar dette, men eg er nok førebels åleine om å lenke til spotify og bokhylla.no)

Gullalder

Alt på sekstitalet er ideen om Paris på tjuetalet som ein kunstnarleg gullalder del av repertoaret til standupkomikaren Woody Allen. I den monologen som seinare har fått namnet Lost Generation fortel han om opplevingane med mellom andre Ernest Hemingway, Picasso og Gertrude Stein. Dei stakkarane som ikkje har høyrt Woody Allens standup har mykje å sjå fram til, og her er jo ein start:



Så vidt eg kan bringe på det reine er dette opptaket frå klubben The Shadows i Washington DC i april 1965. Nokre år seinare kom det som kanskje kan kallast ei omarbeidd utgåve av monologen som erindringsstykke i bokform. Stykket heiter A Twenties Memory og kom på prent i samlinga Getting Even i 1971. Denne ligg føre på bokmål under tittelen Fabeldyr og andre lesestykker, og kan lesast på bokhylla.no.

Gil Pender (Owen Wilson) der han helst vil vere: I lag med Ernest Hemingway (Corey Stoll) heime hos Gertrude Stein (Kathy Bates)

Eg fann ei side med A Twenties Memory på originalspråket (og sluttar meg til oppmodinga om å kjøpe bøkene hans, dei er i all hovudsak svært morosame)

Erindringer om 20-åra kan ein lese her (og eg er lei for at deling av bokskattar frå bokhylla.no ser så lite tiltalande ut. Det er side 42 du er ute etter.)

Inn i verket 

Det er ikkje lange scena, men den sekvensen der Gil Pender (Owen Wilson) i notid får museumsguiden (Carla Bruni) til å omsetje boka til Adriana (Marion Cotillard) stadfestar slik eg ser det at jamvel novella The Kugelmass Episode har vore idegrunnlag for filmen.

Marcial di Fonzo Bo som Pablo Picasso

Denne novella kom på prent i New Yorker Magazine i mai 1977 (kjelde her), og i bokform i samlinga Side Effects i 1980. Den gode nyheita er at denne boka ligg føre på norsk: Samlaget gav henne ut i Isak Rogdes omsetjing som Biverknader i 1988. Den dårlege nyheita er at nasjonalbiblioteket ikkje har fått skanna denne boka per dato. Her er iallfall ei lenke til novella på originalspråket.

Kugelmass er lei av kona og klagar til psykoanalytikaren sin at han treng eit sidesprang. Når dokteren peikar på at han er psykoanalytikar, ikkje tryllekunstnar, oppsøkjer Kugelmass ein tryllekunstnar i staden. Med hjelp av Den store Persky får Kugelmass oppleve ei affære med sjølvaste Emma Bovary. Som sagt skil novella seg frå Midnight in Paris på vesentlege punkt, men det er nok som er likt til at båe to blir betre av å bli sedd i lys av kvarandre.

Adriana (Marion Cotillard) og Gil (Owen Wilson) spaserer langs Seinen ein kveld i tjueåra

Frå denne novella kjem ideen om å drøyme seg inn i ei oppdikta eller tidlegare verd og finne kjærleiken der, sidan her og no er så utilfredsstillande. Skilnaden er at Kugelmass ikkje endar godt. Førtiåringen Woody Allen let helten gå til grunne i feil bok, der syttiåringen ser ut til å ha meir til overs for eigne karakterar og let Gil Pender lære noko.

alle foto er skjermdumpar frå DVDen.